Izolacja społeczna i samotność to stany, których wiele osób doświadcza w ciągu swojego życia. Istnieją różne rodzaje, przyczyny i skutki izolacji społecznej, które mają nieproporcjonalny wpływ na niektóre populacje, takie jak osoby starsze. Stosując ukierunkowane interwencje i strategie, jednostki mogą walczyć z samotnością i izolacją społeczną.
Więzi społeczne są podstawową potrzebą człowieka, zapewniającą dobre samopoczucie i przetrwanie. Jednakże, wraz z wiekiem, osoby te często odkrywają, że spędzają więcej czasu w samotności, co zwiększa ich poczucie izolacji i samotności. Ponadto, brak więzi społecznych zwiększa ryzyko dla zdrowia fizycznego i psychicznego osób doświadczających izolacji społecznej.
Niektórzy badacze kwestionują, czy izolacja społeczna jest stanem, który jest wspólnym ludzkim doświadczeniem, czy też niektórzy ludzie mają zwiększone poczucie samotności w porównaniu z innymi. Jednak pomimo tego, znaczna część osób doświadcza izolacji. Niektóre rodzaje izolacji społecznej obejmują pozostawanie w domu przez długi czas, brak komunikacji z przyjaciółmi, rodziną lub współpracownikami oraz celowe unikanie kontaktu z innymi osobami pomimo możliwości nawiązania kontaktów towarzyskich lub komunikacyjnych.
Izolacja zazwyczaj odnosi się do niezdrowej i niechcianej samotności, która może skutkować negatywną samooceną, samotnością i strachem przed innymi. Może być potencjalnym objawem lub przyczyną wyzwań emocjonalnych i psychologicznych. Izolacja społeczna może stanowić zagrożenie dla zdrowia psychicznego dla osób w każdym wieku, z różnymi objawami dla każdej grupy wiekowej.
Obecnie mamy do czynienia ze starzeniem się społeczeństwa, w którym rośnie liczba osób dorosłych w wieku 65 lat i więcej. Wzrost liczby starszych dorosłych oznacza również wzrost ryzyka izolacji społecznej, ponieważ ta grupa wiekowa zazwyczaj doświadcza wyższych wskaźników izolacji społecznej. Pandemia koronawirusa przyniosła bardziej znaczące wyzwania związane z fizycznymi środkami dystansu i względami zdrowotnymi dla tej populacji.
Samotność jest powszechnym doświadczeniem i może pojawić się wraz z wydarzeniami życiowymi i zmianami, takimi jak przeprowadzka do nowego miejsca, śmierć bliskich lub rozwód. Ten rodzaj samotności znany jest jako samotność reaktywna. Jednak samotność może stać się przewlekła, gdy utrzymuje się przez długi czas i wpływa na wszystkie aspekty życia danej osoby. Przewlekła samotność najprawdopodobniej występuje u osób bez zasobów umysłowych, emocjonalnych lub finansowych i braku spójnego kontaktu z ludźmi.
Istotne negatywne konsekwencje zdrowotne izolacji społecznej wynikają z przewlekłej samotności. Osoby, które są niezadowolone ze swojego życia rodzinnego, towarzyskiego i społecznego, często czują się samotne i doświadczają izolacji. Osoby doświadczające chronicznej samotności mogą być nieufne wobec innych lub czuć się zagrożone przez innych.
Izolacja społeczna może rozpocząć się we wczesnym okresie życia w czasie rozwoju. Jednostki mogą stać się pochłonięte myślami i uczuciami, których nie mogą dzielić z innymi. Takie zachowanie może być spowodowane alienacją w dzieciństwie.
Przemoc ze strony partnera intymnego może również przyczynić się do izolacji społecznej. Na przykład osoby będące w agresywnych związkach czasami unikają kontaktu z członkami rodziny, przyjaciółmi lub współpracownikami, ponieważ nie chcą ujawniać swoich uczuć i sytuacji.
Osoby mieszkające w odległych miejscach i jednostki żyjące w odległych lub geograficznie odizolowanych obszarach z powodu ich pracy, takich jak obowiązki wojskowe, mogą również doświadczyć izolacji społecznej.
Badania pokazują, że postrzegana izolacja społeczna (PSI) w znacznym stopniu przyczynia się do negatywnych wyników zdrowotnych. PSI może przyczyniać się do gorszego funkcjonowania wykonawczego, spadku zdolności poznawczych oraz depresji i negatywnego postrzegania. Przyspiesza również proces starzenia się osób.
W wielu badaniach neuroobrazowych oceniano wpływ PSI. Funkcjonalny rezonans magnetyczny w stanie spoczynku (fMRI) wykazał zmniejszoną łączność funkcjonalną między górnym zakrętem czołowym a siecią cingulo-opuszkową, co skutkowało odpowiednio zmniejszeniem czujności tonicznej i funkcji wykonawczych.
Osoby izolowane społecznie wykazują również słabszą aktywację brzusznego striatum w odpowiedzi na pozytywne lub przyjemne bodźce, w tym obrazy przedmiotów, wydarzeń lub ludzi.
Wyniki sugerowały, że osoby izolowane społecznie lub samotne zwracają większą uwagę na negatywne bodźce w wyższym stopniu niż osoby, które nie są samotne lub izolowane społecznie.
Poczucie osamotnienia może mieć wpływ na zdrowie fizyczne, poznawcze i ogólne. Dowody łączą postrzeganą izolację społeczną z niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi, w tym z upośledzeniem funkcji wykonawczych, depresją, gorszą jakością snu, obniżoną odpornością, gorszym funkcjonowaniem układu krążenia i przyspieszonym spadkiem zdolności poznawczych na wszystkich etapach życia. Izolacja społeczna może również zwiększać ryzyko przedwczesnej śmiertelności dla wszystkich ras.
Izolacja związana z nastrojem może wiązać się z doświadczaniem epizodu depresyjnego, w którym jednostki izolują się, aby poprawić swój nastrój i uzasadnić swoje działania jako pocieszające lub przyjemne.
Osoby izolowane społecznie mogą pić lub nadużywać substancji, nie dosypiać i nie podejmować aktywności fizycznej, co może dodatkowo zwiększać ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych. Osoby mogą również doświadczać bólu emocjonalnego. Utrata poczucia wspólnoty lub więzi może zmienić sposób postrzegania świata i zwiększyć ból emocjonalny.
Ból emocjonalny może aktywować reakcje stresowe w organizmie, podobnie jak ból fizyczny. Gdy reakcja stresowa jest aktywowana przez dłuższy czas, może powodować przewlekły stan zapalny, przedłużone uwalnianie czynników, które mogą powodować uszkodzenie tkanek, lub zmniejszoną zdolność do zwalczania chorób. Te efekty zwiększają ryzyko i pozostawiają osoby bardziej podatne na choroby zakaźne.
Izolacja społeczna może również wpływać na zdrowie mózgu. Badania pokazują, że samotność i izolacja społeczna są związane z wyższym ryzykiem demencji, zwłaszcza choroby Alzheimera. Ograniczona aktywność społeczna i spędzanie czasu głównie w samotności może zmniejszyć zdolność osoby do wykonywania codziennych zadań, takich jak gotowanie, przyjmowanie leków, płacenie rachunków i prowadzenie samochodu.
Niektóre grupy stają przed wyzwaniami, które zwiększają ryzyko izolacji społecznej i samotności. Pierwszą grupą szczególnie narażoną na skutki izolacji społecznej są imigranci. Imigranci często napotykają bariery kulturowe, ekonomiczne i językowe oraz ograniczone więzi społeczne, co skutkuje samotnością i izolacją społeczną.
Marginalizowane grupy, w tym społeczność LGBTQIA, osoby doświadczające bezdomności, osoby kolorowe i inne, które regularnie spotykają się z napiętnowaniem, dyskryminacją i uprzedzeniami, mogą czuć się społecznie wyizolowane.
Osoby starsze są również grupą wysokiego ryzyka, ponieważ często mieszkają samotnie. Utrata wzroku i słuchu może również utrudniać im kontakty i rozmowy z innymi, co dodatkowo przyczynia się do ich izolacji społecznej.
Skutki izolacji społecznej mogą być specyficzne dla sytuacji związanych ze zdrowiem publicznym lub pandemią, które wymagają od jednostek podjęcia fizycznej odległości. Jednak izolacja społeczna, depresja i samotność mogą iść w parze z obawą i lękiem przed zagrożeniami związanymi z pandemią, które wymusiły podjęcie niezbędnych środków fizycznego oddalenia.
Przy ograniczonej aktywności związanej ze szkołą, pracą lub wypoczynkiem, istniały ograniczone możliwości regularnych interakcji w cztery oczy. Interakcje te były również ograniczone w środowisku domowym. Poważne i nagłe ograniczenie interakcji społecznych spowodowało izolację społeczną i poczucie samotności u wszystkich. Brak interakcji społecznych jest związany z pogarszającym się stanem zdrowia.
Środki zdrowia publicznego, w tym działania izolacyjne, miały nieproporcjonalny wpływ na osoby starsze, ponieważ dla większości z nich jedyny kontakt społeczny odbywa się poza domem, w tym w domach kultury, miejscach opieki dziennej lub miejscach kultu. Osoby pozbawione bliskich, przyjaciół i członków rodziny są zdane na wizyty i wsparcie opieki społecznej i wolontariatu w domach długoterminowych. W rezultacie zostały one narażone na dodatkowe ryzyko, wraz z osobami starszymi, które już wcześniej były odosobnione, samotne i wyizolowane społecznie.
Izolacja społeczna dotyka około dziewięciu milionów starszych dorosłych w USA. Są oni często marginalizowani z powodu poczucia, że są mniej produktywnymi członkami społeczeństwa. Połączenie czynników biologicznych i społecznych może prowadzić do izolacji tej populacji.
Pogorszenie ogólnego stanu zdrowia, zmniejszenie kontaktów społecznych, w tym z krewnymi i dziećmi, a także problemy finansowe związane z przejściem na emeryturę lub brakiem dochodów mogą również utrwalać poczucie samotności i izolacji.
U starszych osób izolacja społeczna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem demencji, zachorowalnością, ogólnymi problemami zdrowotnymi i zmniejszoną mobilnością fizyczną. Ponadto, zwiększony spadek poznawczy został powiązany z większą izolacją społeczną u starszych kobiet z depresją.
Zaangażowanie osób starszych w grupy społeczne, takie jak grupy kościelne, kluby książki i społeczności, może zmniejszyć samotność i prowadzić do pozytywnych skutków dla zdrowia psychicznego. Centra co-housingowe zyskują popularność na całym świecie wśród starszych dorosłych i młodych ludzi, aby poprawić połączenia społeczne i zmniejszyć samotność.
Badania wykazały, że izolacja społeczna jest związana z wyższym ryzykiem wystąpienia fizycznych warunków zdrowotnych, w tym takich objawów jak podwyższony poziom hormonów stresu, poziom cholesterolu, ciśnienie krwi i osłabienie układu odpornościowego.
Izolacja społeczna i śmiertelność u osób starszych również mają standardowy związek z przewlekłym zapaleniem, z pewnymi różnicami między kobietami i mężczyznami. Izolacja społeczna jest także związana ze złymi wynikami w zakresie zdrowia psychicznego, które zwiększają ryzyko osób na różne schorzenia, w tym lęk, depresję, demencję, używanie substancji i pogorszenie funkcji poznawczych.
Młodzież jest podatna na wyzwania i doświadczenia społeczne w okresie gimnazjum, kiedy to jej poczucie własnej wartości jest również kruche. Okres dojrzewania to wrażliwy czas rozwoju, w którym poczucie własnej wartości i przynależności do szkoły ma ogromne znaczenie. W tym okresie nastolatki bardzo potrzebują wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół.
Badania pokazują, że rozwijanie poczucia przynależności jest jednym z najbardziej krytycznych czynników wpływających na dobrostan emocjonalny i społeczny nastolatków oraz ich sukcesy w nauce. Izolacja społeczna związana z przyjaźnią i samotność są czynnikami ryzyka objawów depresyjnych wśród nastolatków niż samotność lub izolacja społeczna związana z dorosłymi.
Prawdopodobnym wyjaśnieniem tego jest fakt, że krąg towarzyski i przyjaciele są preferowanymi źródłami wsparcia społecznego dla adolescentów. Dlatego jest to związane z objawami depresyjnymi w okresie dorastania. Podczas gdy dorośli i starsze dzieci również polegają na swoich bliskich i przyjaciołach w poszukiwaniu pomocy.
Badania pokazują również, że samotność u dorosłych może zwiększać ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych w późniejszym okresie życia. Samotne dzieci są bardziej narażone na objawy depresyjne w młodości. Zapobieganie izolacji społecznej w dzieciństwie może służyć jako czynnik ochronny przed depresją w wieku dorosłym.
Dzieci i nastolatki, które są społecznie izolowane, mają tendencję do niższego przywiązania do edukacji ze względu na przynależność do defaworyzowanej klasy społecznej w dorosłym życiu i większą szansę na doświadczanie zaburzeń psychologicznych.
Dzieci mogą łatwiej radzić sobie z wysokim poziomem stresu, otrzymując wsparcie społeczne i zasoby. Wsparcie społeczne silnie koreluje z umiejętnością radzenia sobie w sytuacjach stresowych, poczuciem opanowania, wyższą jakością życia i ogólną pozytywną perspektywą na życie.
Istnieją jednak strategie i interwencje, które osoby mogą wykorzystać, aby chronić siebie i swoich bliskich przed ryzykiem izolacji społecznej i samotności. Po pierwsze, osoby muszą dbać o siebie. Dobre odżywianie się, ćwiczenia fizyczne, siedem do dziewięciu godzin snu dziennie i wykonywanie czynności, które sprawiają im przyjemność, mogą pomóc w poprawieniu zdrowia psychicznego i fizycznego oraz w opanowaniu stresu.
Istotne jest także nawiązywanie kontaktów z innymi i pozostawanie aktywnym. Osoby, które angażują się w celowe i znaczące działania, które lubią wykonywać wspólnie z innymi, mają poczucie celu i żyją dłużej. Działania takie jak wolontariat w społeczności mogą pomóc ludziom poczuć się mniej odizolowanymi i samotnymi oraz dać im poczucie celu w życiu, co wiąże się z lepszym zdrowiem.
Działania takie jak wolontariat mogą również pomóc w poprawieniu nastroju, funkcji poznawczych i samopoczucia. Inne strategie pomagające osobom utrzymywać kontakt z innymi to znalezienie hobby lub zajęcia, które sprawiają im przyjemność, a także dołączenie do zajęć, aby poznać osoby o podobnych zainteresowaniach.
Zaplanowanie każdego dnia czasu na komunikację i pozostanie w kontakcie z sąsiadami, przyjaciółmi i rodziną poprzez połączenia głosowe, sms-y, e-maile, media społecznościowe, a nawet osobiście może pozwolić im na rozmowę z osobami, którym ufają i podzielenie się swoimi uczuciami. Wysyłanie kartek i listów może również wzmocnić i pielęgnować istniejące relacje.
Adopcja zwierzęcia dla osób posiadających zdolność i możliwość opieki nad nim może zapewnić komfort osobom, obniżając ich stres i ciśnienie krwi oraz poprawiając nastrój.
Udowodniono, że utrzymywanie aktywności fizycznej i angażowanie się w ćwiczenia grupowe, na przykład dołączenie do klubu spacerowego lub ćwiczenie z przyjaciółmi lub sąsiadami, przynosi korzyści. Dorośli muszą dążyć do co najmniej dwóch godzin aktywności fizycznej w każdym tygodniu.
Minimalizacja izolacji i samotności może być również osiągnięta poprzez tworzenie środowiska, w którym jednostki mogą szukać, identyfikować i interweniować, gdy inni wydają się odłączeni od innych lub samotni. Ponadto interwencje, które dotyczą negatywnych zachowań i schematów myślowych leżących u podstaw samotności, mogłyby pomóc w jej zwalczaniu.
Inne interwencje mają na celu zwiększenie umiejętności społecznych, wsparcia społecznego i więcej możliwości interakcji społecznych, ponieważ przynależność do grupy społecznej może pozytywnie wpływać na jakość życia. Badania wykazują, że terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może skutecznie zająć się niedostosowanym poznaniem społecznym u młodzieży, dorosłych i dzieci.