Ruh sağlığı damgalaması, ruh sağlığı sorunları olan kişilere yönelik olumsuz tutum ve duyguları ifade eder. Ruh sağlığı, insanların ruhsal hastalık tedavisi aramasını engelleyebilir ve insanları sosyal, iş ve kişisel yaşamlarında olumsuz etkileyebilir.
Anahtar Çıkarımlar
- Ruh sağlığı damgası, ruh sağlığı sorunları olan kişilere yönelik olumsuz tutumları içermekte olup ayrımcılığa ve tedavinin önünde engellere yol açmaktadır.
- Eğitim ve anlayış, ruh sağlığı sorunları olan bireyler için empati ve desteği teşvik ederek damgalamayı azaltabilir.
- Toplum desteği ve kapsayıcı ortamlar, damgalamayla mücadelede ve ruh sağlığının iyileşmesini desteklemede çok önemlidir.
Ruh Sağlığı Stigması
Stigma terimi genellikle bir şeye veya bir kişiye yönelik olumsuz tutumları ifade eder. Akıl hastalıklarına bakıldığında, akıl sağlığı damgası genellikle akıl sağlığı sorunları olan bir kişinin gözden düşürülmesini, görmezden gelinmesini veya bütün bir insandan bir stereotipe indirgenmesini içerir.
Tarihsel olarak, akıl hastalığı ve akıl sağlığı sorunları olan kişiler "psikotik", "rahatsız", "deli" veya "çılgın" gibi zararlı terimlerle adlandırılmıştır. Ayrımcılık, akıl hastalığının damgalanması nedeniyle yaygın olarak ortaya çıkabilir ve bunun çok zararlı etkileri olabilir. Ruh sağlığı damgası, ruh sağlığı sorunlarının teşhis ve tedavisinin önünde bir engeldir.
Neden Ruh Sağlığı Damgası Var?
Stigma genellikle eğitim veya anlayış eksikliğinden kaynaklanır. İnsanlar yargılamakta ve klişeleri gerçek olarak etiketlemekte hızlıdır; bu nedenle ruh sağlığı sorunları genellikle göz ardı edilir veya görmezden gelinir. Ruh sağlığı eğitiminde bazı ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, ruh sağlığı damgası günümüzde hala varlığını sürdürmektedir.
Bir araştırmaya göre, son zamanlarda akıl hastalıklarına yönelik toplumsal damgalamada önemli değişiklikler olmuştur. Majör depresyona yönelik toplumsal damgalama son yirmi iki yılda azalmıştır. Ancak şizofreni ya da alkol bağımlılığı gibi diğer akıl hastalıklarına yönelik toplumsal damgalama değişmemiştir.
İlginç bir şekilde, akıl hastalıklarının biyomedikal nedenlerinin kamuoyu tarafından kabulünde de bir artış olmuştur. Zamanla, insanların genetik veya biyokimyasal bir sorunun ruhsal hastalıklara neden olabileceğini kabul etme olasılığı artmıştır.
Ruh Sağlığı Stigma Örnekleri
Birçok türde ruh sağlığı damgası mevcuttur. Bu tam bir liste olmasa da bazı stigma kategorileri arasında kamusal, kurumsal ve kişisel stigma yer almaktadır. Ayrımcılık, stereotipler ve önyargılar da sıklıkla stigma ile ilişkilendirilen kelimelerdir, çünkü stigmanın çoğu bu kavramlara dayanmaktadır.
Klişeler ve önyargılar fikri altında bir örnek, akıl hastalarının tehlikeli, beceriksiz, hastalıklarından sorumlu ve öngörülemez olduğu klişesi olabilir. Bu örnek, daha genel bir inanç olan kamusal damgalama kapsamına girer. Bu durumda, akıl hastalığı olan kişilerin medyadaki temsilleri gibi dış faktörler bu inancı etkileyebilir.
Kurumsal damgalama, büyük kurumların kasıtlı ya da kasıtsız olarak akıl hastalığı olan kişileri olumsuz etkileyen politika ve eylemlerini içerir.
Kendi kendini damgalama, akıl hastalığı olan kişilerin akıl hastalıkları nedeniyle kendilerine yönelik olumsuz düşünce ve tutumlara sahip olmalarıdır. Kendini damgalamaya örnek olarak, akıl hastalığı olan kişilerin kendilerini yetersiz hissetmeleri veya akıl hastalıkları için suçlanmaları verilebilir.
Ruh Sağlığı Stigması Üzerinde Irksal ve Etnik Etkiler
Ciddi ruhsal hastalıklarla ilgili damgalama, özellikle belirli ırksal ve etnik topluluklarda önemli bir sorun olabilir. Bu nedenle, bu kültürlerdeki insanlar ruh sağlığı hizmetleri arama konusunda daha önemli bir engelle karşılaşabilirler.
Buna bir örnek olarak, akıl hastalığı olan kişilerin profesyonel yardım almasının küçümsendiği bazı Asya kültürleri verilebilir. Bu durum, güçlü aile bağları, duygusal kısıtlama ve utançtan kaçınma gibi belirli kültürel değerlere ters düşmektedir.
Ayrıca, Afro-Amerikan toplumundaki diğer gruplar arasında, ruh sağlığı sistemine karşı genel bir güvensizlik vardır ve bu da insanların resmi ruh sağlığı tedavisi aramasını engelleyebilir.
Ruh Sağlığı Damgalamasının Olumsuz Etkileri
Ruh sağlığı istatistiklerine göre, ruhsal hastalık damgası, anksiyete veya depresyon yaşayan kişilerin ortalama yüzde kırkının tıbbi yardım aramasını engellemektedir. İnsanların refahını ciddi şekilde etkileyebilir, kendilerini ve tüm benlik kavramlarını nasıl gördüklerini değiştirebilir ve ruhsal sağlık durumlarına karşı kendi kendilerini damgalamalarına yol açabilir.
Akıl hastalığı damgası, akıl hastalığı olan kişileri akıl sağlığı yolculuklarının tüm aşamalarında etkileyebilir; ister akıl sağlığı tedavisi görürken, ister iyileşmeye başlarken veya iyileşirken olsun.
Yardım Aramaktan Çekinme
Ruh sağlığı desteğine erişim zorluğu ve olumsuz sonuçlardan korkmanın yanı sıra, damgalayıcı olumsuz inançlar, duygusal veya ruh sağlığı zorlukları için yardım aramanın önündeki en önemli engeller arasındadır.
Kurumsal düzeyde, mevzuat, finansman ve ruh sağlığına yönelik hizmetlerin mevcudiyeti, akıl hastaları için önemli engeller olabilir. Toplum düzeyinde, genel olarak toplumun ruhsal hastalıklara yönelik tutum ve davranışları önemli engellerdir.
Devam eden araştırmalar, daha yüksek oranda yardım arama, tedavi kullanımı, ruh sağlığı yönetimi hakkında bilgiye daha iyi erişim ve daha az damgalayıcı tutumlara sahip ülkelerde yaşayanların daha düşük oranda kendini damgalama ve algılanan ayrımcılığa sahip olma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
Küresel düzeyde de olsa, damgalayıcı tutumlar hala mevcuttur. Özellikle, tedavinin başlangıcında tedavinin ve ruh sağlığı hizmetlerinin etkililiğine ilişkin isteksiz inançların ruh sağlığı tedavisi davranışını etkilediği gösterilmiştir.
Toplumda Ruh Sağlığı Damgası
Ruh sağlığı damgalaması önemli bir halk sağlığı sorunudur. Ruh sağlığı damgalamasının son zamanlarda kabul görmesi nedeniyle, Kanada, Yeni Zelanda, Danimarka ve Birleşik Krallık gibi birçok ülke, ruh sağlığı koşullarını ele almak için halk sağlığı programları geliştirmiştir.
Birleşik Krallık'ta, damgalama karşıtı programlar çeşitli gruplara yöneliktir ve insanların ruh sağlığını desteklemek için çeşitli düzeylerde faaliyet göstermektedir. Bunlar arasında ulusal sosyal pazarlama kampanyaları ve küçük topluluk grupları bulunmaktadır. Bu programlar yürürlükte olmakla birlikte, etkililiklerine ilişkin veriler henüz mevcut değildir.
Profesyonel Ortamda Ruh Sağlığı Damgalaması
İş, ruh sağlığı için olumlu olabilir; geçim kaynağı, güven duygusu, olumlu ilişkiler için bir fırsat ve başka birçok fayda sağlayabilir. Ancak, ayrımcılık ve eşitsizlik, aşırı iş yükü, düşük iş kontrolü ve güvensizlik gibi kötü çalışma ortamları, kötü ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir.
Çalışma çağındaki yetişkinlerin büyük bir yüzdesinin ruhsal bir rahatsızlığı olduğu bildirilmiştir. Bu istatistik göz önüne alındığında, ruh sağlığını ve ruh sağlığı koşullarını destekleyen çalışma ortamlarının teşvik edilmesi gerektiği açıktır. Ruh sağlığı risklerini önleyebilecek, sağlığı koruyup geliştirebilecek ve bu koşullara sahip çalışanları destekleyebilecek pratik eylemler vardır.
Önerilen bazı stratejiler, yöneticilerin ruh sağlığı stratejileri konusunda eğitilmesi, çalışanların ruh sağlığı okuryazarlığı konusunda eğitilmesi ve ruh sağlığı sorunları olan bireyler için müdahaleler ve fırsatlar uygulanmasıdır.
Bu, tartışılması gereken önemli bir konudur; Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yapılan ulusal bir anket, ruh sağlığı damgalamasının işyerinde önemli bir zorluk olduğunu ortaya koymuştur.
Çalışanların yarısı işlerinde ruh sağlığı durumlarını ve sorunlarını tartışmaktan endişe duyarken, üçte birinden fazlası da ruh sağlığı sorunları için ruh sağlığı bakımı istediklerinde geri itilmekten veya işten atılmaktan endişe duymaktadır.
Arada kuşak farkı olsa da, Y kuşağı ruh sağlığı sorunları hakkında konuşmaya baby boomers kuşağından daha yatkındır.
Sosyal Ortamlarda Ruh Sağlığı Damgası
Damgalama sosyal bir olgu olduğundan, bu damgalama genellikle sosyal ortamlarda ortaya çıkabilir. İster akranları, ister arkadaşları veya aile üyeleri arasında olsun, stigma mağduru olan bir kişi, ruh sağlığı nedeniyle farklı muamele gördüğünü ve toplumdaki birçok şeyden dışlandığını hissedebilir. Buna sosyal damgalama denir.
Ciddi ruhsal hastalığı olan kişiler, durumlarıyla özdeşleşip etiketlenebilir ve böylece önyargı ve ruh sağlığı ayrımcılığına karşı savunmasız hale gelebilir.
Bu durum düşük benlik saygısına ve kendini damgalamaya, ruh sağlığı tedavisine yönelik tereddütlere, tedavi arayışında gecikmeye ve genel olarak toplumdan geri çekilmeye yol açabilir.
Dolayısıyla, sosyal damgalama kapsamındaki damgalamanın halihazırda var olan ruh sağlığı sorunlarını daha da kötüleştirebileceği ve ruh sağlığı koşullarını önemsizleştirebileceği açıktır.
Ruh Sağlığı Damgalamasının Ele Alınması
Birçok değişiklik ruh sağlığı damgalamasının azaltılmasına yardımcı olabilir. Bunlardan ilki eğitimdir; akıl hastalığı ve ruh sağlığı durumu hakkındaki gerçekleri ve araştırmaları bilmek, insanların ruh sağlığı bozukluğu olan kişilerle empati kurmasına yardımcı olabilir.
Tutum ve davranışlara ilişkin farkındalık da özellikle yargılayıcı düşünceyi ve ruh sağlığına ilişkin önceki basmakalıp inançları yakalamak açısından önemlidir.
Bunun yanı sıra dil, kelimeleri dikkatle seçmek ve ruh sağlığı sorunları olan kişilere ne iletildiği konusunda kasıtlı olmak da önemlidir.
Başkalarını eğitmek ve bilgi paylaşmak da, özellikle ruh sağlığı sorunlarıyla ilgili mitlerle ve olumsuz klişelerle mücadelede oldukça etkili olabilir.
Ruh sağlığı sorunları olan kişileri desteklemek ve olumluya odaklanmak, ruh sağlığı sorunları olan kişilerin benlik kavramlarını yeniden kazanmalarına yardımcı olabileceğinden damgalanmayı azaltmaya yardımcı olabilir.
Son olarak, ruh sağlığı sorunları olanlara karşı ayrımcılık yaygın olduğundan, eşitlik ve kapsayıcılığın teşvik edilmesi esastır.
Ruh Sağlığı için Daha Güçlü Topluluklar Oluşturmak
Ruhsal hastalıklarla mücadele edenlerin iyileşmelerine yardımcı olmanın en etkili yollarından biri kaynakları kullanmak ve ruh sağlıkları için destek almaktır. Daha güçlü topluluklar oluşturmak, kişinin güvendiği insanlarla bir destek grubu oluşturması anlamına gelir.
Bu topluluklar aile üyeleri ve arkadaşlardan oluşan yakın bir çevreden oluşabileceği gibi ruh sağlığı profesyonellerine, yerel toplum sağlığı merkezlerine ve yerel toplum ruh sağlığı merkezlerine kadar genişleyebilir.
Yaklaşık yedi tür sosyal destek vardır; bunlar arasında duygusal destek, bilgi desteği, somut destek, olumlama desteği ve aidiyet desteği yer alır. Bir alanda başlamak, diğerlerinin keşfetmesi için fırsatlar yaratabilir ve daha olumlu bir atmosfer yaratabilir.
Ruh Sağlığı Stigması Konusunda Eğitim
Eğitim, insanların bakış açısı ve anlayış kazanmasını sağlayarak damgalamayı azaltmada etkilidir. Daha önce de belirtildiği gibi, bazı ülkeler ruh sağlığı damgalamasıyla mücadele etmek ve ruh sağlığı konusunda farkındalığı artırmak için ulusal düzeyde yaklaşımlar benimsemiştir.
Bazı okullar ruh sağlığı damgalamasını azaltmak için harekete geçmiştir. Örneğin, okullar damgalama karşıtı uygulamaları kültürel olarak kapsayıcı bir şekilde dahil etmeye başlamıştır ve okulların ruh sağlığı sorunlarını hedef almasına yönelik artan bir öncelik söz konusudur.
Toplumsal farkındalık kampanyaları, müfredata dayalı öğrenme programları, güvenli ve destekleyici ortamlar giderek yaygınlaşmaktadır. Okullar ve diğer kurumlar ruh sağlığı konusunda farkındalık yaratma ve ruhsal hastalıklara ilişkin damgalamayı azaltma yönünde adımlar atıyor olsa da, daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
Kaynaklar
Psychiatry.org - Ruhsal Hastalığı Olan Kişilere Karşı Damgalama, Önyargı ve Ayrımcılık
Akıl hastalığı damgası - damgalama ile başa çıkma ve nasıl azaltılacağı | healthdirect
Damgalanmanın Ele Alınması | CAMH
Akıl Hastalığı Damgalaması, Yardım Arama ve Halk Sağlığı Programları - PMC
Farklı Sosyal Destek Türlerini Anlamak | Home Base
Okullarda ruh sağlığı damgalamasının azaltılması
Sorumluluk Reddi
Bu makalenin içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavi yerine geçmesi amaçlanmamıştır. Sağlıkla ilgili herhangi bir değişiklik yapmadan önce veya sağlığınızla ilgili herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, her zaman kalifiye bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir. Anahana, sağlanan bilgilerin kullanımından kaynaklanabilecek herhangi bir hata, eksiklik veya sonuçtan sorumlu değildir.
