Lęk staje się niepokojący, gdy jego objawy utrzymują się i nasilają, znacząco zakłócając codzienne życie i powodując niepokój. Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia i praktyki, które mogą zapewnić wsparcie i poprawić samopoczucie.
Niepokój, częsty gość w krajobrazie ludzkich emocji, często przychodzi niezapowiedziany, owinięty zmartwieniem, napięciem lub strachem. Niepokój to nie tylko przelotna myśl - to doświadczenie całego ciała, które może przyćmić nasze umysły, sprawiając, że nawet najprostsze decyzje wydają się przytłaczające.
Ale oto pocieszająca prawda: nie jesteś w tym sam. Choć czasami nieprzyjemny, niepokój jest doświadczeniem, które wszyscy dzielimy i które sygnalizuje, że coś wymaga naszej uwagi.
Niepokój to nie tylko uczucie. Jest podobny do systemu alarmowego podłączonego do naszego ciała, który ostrzega nas o potencjalnych zagrożeniach. Jednak w dzisiejszym świecie, w którym niebezpieczeństwa nie zawsze są tak wyraźne jak kiedyś, nasze wykrywanie zagrożeń może czasami przejść w nadbieg, uruchamiając alarm przy najmniejszych oznakach kłopotów.
Wyobraźmy sobie, że nasze mózgi mają te wbudowane reakcje; kiedy napotykamy stres lub postrzegamy zagrożenie, nasze ciała uruchamiają reakcję walki lub ucieczki. Wywołuje to kaskadę reakcji, takich jak uwalnianie hormonów, takich jak epinefryna (adrenalina), które zwiększają tętno i ciśnienie krwi.
Te fizyczne objawy niepokoju - przyspieszone bicie serca, płytki oddech - są sposobem, w jaki ciało przygotowuje się do konfrontacji lub ucieczki przed postrzeganym niebezpieczeństwem.
Zrozumienie naukowych i fizjologicznych podstaw lęku może stanowić potwierdzenie naszych doświadczeń. Możemy również poczuć ulgę, nawet jeśli niewielką, wiedząc, że lęk, choć nie zawsze pomocny lub potrzebny, jest sposobem naszego ciała na zapewnienie nam bezpieczeństwa.
Niepokój może subtelnie przenikać do każdego zakątka codziennego życia, wpływając na nasze zdrowie psychiczne, samopoczucie fizyczne i kontakty społeczne. Zamglone myśli (znane jako "mgła mózgowa"), napięte lub obolałe mięśnie i zaburzone wzorce snu, które często idą w parze z uczuciem niepokoju, mogą utrudniać skupienie się na rzeczach, które są dla nas ważne, nadążanie za naszym życiem towarzyskim oraz utrzymanie poczucia równowagi i dobrego samopoczucia.
"Patrzę na to w ten sposób: instynktowna reakcja na niebezpieczeństwo - reakcja na stres - składa się z walki, ucieczki lub zamrożenia. Te trzy strategie pomagają nam przetrwać fizycznie, ale kiedy są stosowane do naszego funkcjonowania umysłowego i emocjonalnego, wpadamy w kłopoty. Kiedy nie ma wroga, przed którym moglibyśmy się bronić, zwracamy się przeciwko sobie."Walka" staje się samokrytyką, "ucieczka" staje się samoizolacją, a "zamrożenie" staje się zaabsorbowaniem sobą, zamknięciem się we własnych myślach" - Christopher K. Germer, The Mindful Path to Self-Compassion: The Mindful Path to Self-Compassion: Freeing Yourself from Destructive Thoughts and Emotions.
Zrozumienie różnicy między codziennym lękiem a zaburzeniami lękowymi daje nam wgląd w nasze wewnętrzne doświadczenia i sposób, w jaki możemy się wspierać.
Niepokój jest naturalną częścią bycia człowiekiem, ale kiedy staje się uporczywy lub przytłaczający, ważne jest, aby zwrócić na niego uwagę. Poszukaj takich oznak jak:
Możesz także rozważyć stworzenie prostej skali lęku: zanotuj swoje zmartwienia i oceń ich wpływ, od łagodnego do poważnego. Pomaga to w ustaleniu priorytetów strategii radzenia sobie poprzez identyfikację najbardziej niepokojących źródeł lęku, jednocześnie kultywując samoświadomość.
Poszukiwanie wsparcia w pracy nad tymi wyzwalaczami jest odważnym krokiem w kierunku znalezienia równowagi i spokoju.
Zaburzenia lękowe należą do najczęstszych zaburzeń zdrowia psychicznego, a około 4% światowej populacji doświadcza obecnie zaburzeń lękowych. Pomimo ich rozpowszechnienia, zaburzenia lękowe często pozostają nierozpoznane lub nieleczone, pozostawiając jednostki bez pomocy w radzeniu sobie z ich objawami.
Chociaż istnieją skuteczne metody leczenia, niestety wiele osób nie otrzymuje wsparcia, którego potrzebują. Bariery w leczeniu obejmują między innymi brak świadomości na temat zaburzeń lękowych i ich uleczalności, ograniczone inwestycje w usługi w zakresie zdrowia psychicznego oraz stygmatyzację związ aną z kwestiami zdrowia psychicznego.
Istnieje wiele rodzajów zaburzeń lękowych, z których wszystkie mają różne przyczyny i czynniki wyzwalające. Poniższa lista obejmuje najczęstsze schorzenia.
Uogólnione zaburzenie lękowe (GAD) jest powszechnym stanem zdrowia psychicznego charakteryzującym się uporczywym i nadmiernym zamartwianiem się różnymi aspektami życia, takimi jak praca, relacje i zdrowie, przez co najmniej sześć miesięcy.
Nawet jeśli wiesz, że te obawy mogą nie być całkowicie uzasadnione, trzymają się i trudno się ich pozbyć. Osoby cierpiące na GAD mogą również czuć się niespokojne i zmęczone, mieć trudności z koncentracją, łatwo popadać we frustrację, odczuwać napięcie mięśni i mieć problemy ze snem.
Osoby z zaburzeniami lękowymi często odczuwają strach lub niepokój w sytuacjach społecznych. Przebywanie wśród innych może sprawiać, że czują się nadmiernie skrępowani i martwią się, że zostaną osądzeni lub popełnią błędy.
W rezultacie mogą unikać sytuacji, które wyzwalają te lęki, co może ograniczać ich zdolność do prowadzenia normalnego życia i interakcji z innymi w satysfakcjonujący sposób. Unikanie wyzwalaczy może w wielu przypadkach utrwalać nasz niepokój.
Mutyzm wybiórczy jest rzadkim problemem często związanym z lękiem w sytuacjach społecznych. Powoduje, że dana osoba nie mówi w otoczeniu społecznym, mimo że posiada przeciętne umiejętności językowe. Często występuje u dzieci i wiąże się głównie ze skrajną nieśmiałością lub lękiem społecznym. Mutyzm wybiórczy jest często powiązany z diagnozą innych zaburzeń lękowych.
Chociaż zaburzenie lęku separacyjnego jest powszechnie kojarzone z dziećmi, błędne jest przekonanie, że ogranicza się ono do dzieciństwa; dorośli również mogą go doświadczać. Charakteryzuje się intensywnym i uporczywym lękiem przed oddzieleniem od bliskich osób, takich jak znacząca osoba lub dziecko.
Objawy zaburzenia lęku separacyjnego obejmują lęk i niepokój związany z przebywaniem z dala od domu lub bliskich, a także mogą być objawem zachowań współuzależnienia. Często powoduje to, że osoby te unikają przebywania z dala od tych, z którymi są blisko; daje im to poczucie kontroli nad lękiem.
Te objawy lękowe często wynikają z martwienia się lub katastrofizowania, że coś strasznego może przydarzyć się ich bliskim, gdy są z dala od siebie.
Zaburzenie paniki występuje wtedy, gdy dana osoba ma częste i nieoczekiwane ataki paniki. Atak paniki to intensywny strach i dyskomfort, gdy nie ma bezpośredniego zagrożenia. Ataki paniki zwykle objawiają się objawami fizycznymi: szybkim biciem serca, przyspieszonym oddechem lub uczuciem niemożności oddychania, poceniem się i niekontrolowanym drżeniem.
Chociaż zwykle nie ma rzeczywistego lub widocznego wyzwalacza tych ataków (tj. nie ma realnego zagrożenia w chwili obecnej), mogą one powodować poczucie zbliżającej się zagłady. Osoba cierpiąca na zaburzenia lęku napadowego często odczuwa zmęczenie z powodu fizycznego obciążenia ciała i umysłu. Zaburzenie to może rozwinąć się z czasem lub w okresach wysokiej nieprzewidywalności i stresu.
W życiu codziennym lęki są dość powszechne, zwłaszcza w dzieciństwie. Jednak gdy lęki te stają się intensywne i irracjonalne, mogą wskazywać na określone fobie, które są częścią zaburzeń lękowych.
Specyficzne fobie wykraczają poza zwykłe reakcje na rzeczy lub sytuacje, czyniąc codzienne życie trudniejszym. Niektórzy ludzie mogą zmieniać swoje rutyny, aby uniknąć spotkania z fobią, podczas gdy inni cierpią z powodu intensywnego lęku w konfrontacji z nią.
Istnieje pięć podtypów fobii specyficznej:
Lęk jest wspólnym doświadczeniem, które dotyka wielu z nas. Dr Gabor Maté sugeruje, że nierozwiązane obawy mogą stopniowo przekształcić się w długotrwałe lęki.
Dla osób, które doświadczyły traumy, lęk może stać się poważnym wyzwaniem. Wyzwalacze, czasem subtelne i nieoczekiwane, mogą obudzić rany z przeszłości, nawet jeśli powiązania nie są od razu jasne.
Zaburzenia lękowe powstają w wyniku złożonej interakcji czynników genetycznych i środowiskowych. Stresujące lub traumatyczne wydarzenia, historia rodziny, przeciwności losu w dzieciństwie, używanie substancji psychoaktywnych i inne wyzwania zdrowotne mogą przyczyniać się do ich etiologii.
Rozważając, czy lęk wymaga profesjonalnej uwagi, należy wziąć pod uwagę kilka ważnych czynników:
Poszukiwanie właściwej diagnozy zgodnej z kryteriami określonymi w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych (DSM) jest ważne, ponieważ niestety wiele osób cierpi latami, zanim znajdzie odpowiednią opiekę.
Zaburzenia lękowe często mają wspólne cechy fizyczne, poznawcze i behawioralne. Diagnoza obejmuje uznanie objawów za nadmierne i nieuzasadnione, ze znacznym niepokojem lub upośledzeniem trwającym zwykle sześć miesięcy lub dłużej.
Diagnozowanie zaburzeń lękowych nie zawsze jest proste. Polega ona na dopasowaniu objawów do odpowiedniego zaburzenia, z których każde charakteryzuje się określonymi cechami. Wiele osób doświadcza wielu zaburzeń lękowych lub przynajmniej spełnia kryteria dla większej liczby schorzeń. Dlatego też identyfikacja i nadanie priorytetu najbardziej niepokojącemu z nich ma kluczowe znaczenie dla planowania leczenia.
Leczenie zaburzeń lękowych zazwyczaj obejmuje połączenie terapii psychologicznych i leków. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i terapia ekspozycyjna to powszechne podejścia terapeutyczne. CBT pomaga osobom rozpoznać i zakwestionować ich wzorce myślowe, które przyczyniają się do lęku, podczas gdy terapia ekspozycyjna polega na stopniowej konfrontacji z sytuacjami lub obiektami budzącymi lęk.
Leki, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), są często przepisywane w celu złagodzenia objawów. Ważne jest, aby przy wyborze leków wziąć pod uwagę potencjalne skutki uboczne i interakcje.
Podczas gdy terapie psychologiczne, takie jak CBT, mogą oferować trwałe korzyści po zakończeniu leczenia, leki przeciwlękowe mogą zapewnić bardziej natychmiastową ulgę. Łączenie terapii i leków wiąże się z większą poprawą jakości życia, choć indywidualne reakcje są różne.
Oto łagodne praktyki, które poprowadzą Cię przez chwile niepokoju, oferując pocieszenie i samopoznanie po drodze:
Jeśli doświadczyłeś traumy lub poważnego cierpienia, ważne jest, aby szukać profesjonalnego wsparcia i wskazówek. To ćwiczenie samoopieki najlepiej wykonywać z wyszkolonymi specjalistami w dziedzinie zdrowia psychicznego, którzy mogą zapewnić spersonalizowaną opiekę i wsparcie dostosowane do twoich potrzeb.
"Innym sposobem patrzenia na medytację jest postrzeganie samego procesu myślenia jako wodospadu, ciągłej kaskady myśli. Kultywując uważność, wychodzimy poza lub za nasze myślenie, podobnie jak można znaleźć punkt widokowy w jaskini lub zagłębienie w skale za wodospadem. Wciąż widzimy i słyszymy wodę, ale znajdujemy się poza jej nurtem. Praktykując w ten sposób, nasze wzorce myślowe same się zmieniają w sposób, który odżywia integrację, zrozumienie i współczucie w naszym życiu, ale nie dlatego, że próbujemy je zmienić, zastępując jedną myśl inną, która naszym zdaniem może być bardziej czysta. Chodziraczej o zrozumienie natury naszych myśli jako myśli i naszego związku z nimi, tak aby mogły one bardziej nam służyć, a nie odwrotnie", Jon Kabat-Zinn, Wherever You Go, There You Are.
Prognozy dotyczące zaburzeń lękowych poprawiają się, gdy leczenie jest szybko poszukiwane. Oprócz profesjonalnego leczenia, podstawą w radzeniu sobie z lękiem staje się dbanie o siebie. Obejmuje to uznawanie i nazywanie emocji, pielęgnowanie uważności poprzez praktyki takie jak joga nidra i rozwikłanie powtarzających się wzorców lęku.
Kultywując życzliwość dla samego siebie i niezłomne zaangażowanie w rozwój osobisty, osoby mogą poruszać się po złożoności zaburzeń lękowych z odpornością i współczuciem.
Radzenie sobie z lękiem polega na znalezieniu tego, co działa najlepiej dla Ciebie. Praktyki uważności, aktywność fizyczna, ćwiczenia głębokiego oddychania, dziennik wdzięczności, techniki radzenia sobie ze stresem i szukanie wsparcia u bliskich lub specjalisty ds. zdrowia psychicznego to cenne narzędzia do radzenia sobie z lękiem.
Badania sugerują, że stosowanie pewnych praktyk żywieniowych może potencjalnie złagodzić poziom lęku. Spożywanie większej ilości owoców i warzyw oraz kwasów tłuszczowych omega-3 może przynieść ulgę w objawach lękowych.
Ponadto przestrzeganie "zdrowych" wzorców żywieniowych i badanie spożycia śniadania, diety ketogenicznej i suplementacji mikroelementów może przyczynić się do opanowania lęku.
Zasadniczo, priorytetowe traktowanie zrównoważonej i bogatej w składniki odżywcze diety jest obiecujące dla osób poszukujących holistycznego podejścia do radzenia sobie z lękiem i poprawy ogólnego samopoczucia.
Chociaż ćwiczenia fizyczne są obiecujące jako potencjalne leczenie lęku, rozstrzygające dowody pozostają nieuchwytne ze względu na niedobór danych z rygorystycznie przeprowadzonych randomizowanych badań kontrolowanych (RCT).
Podczas gdy wstępne badania sugerują potencjalne korzyści ćwiczeń w radzeniu sobie z lękiem, potrzebne są bardziej szczegółowe badania, aby ustalić ostateczne wnioski na temat ich skuteczności w łagodzeniu objawów.
Niemniej jednak, włączenie regularnych ćwiczeń do naszej rutyny może nadal oferować liczne korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego, pielęgnując poczucie witalności i odporności.
Zaburzenia lękowe: Rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie
Skuteczność leczenia zaburzeń lękowych: metaanaliza
Stres, panika i lęk | Zasoby The Survivors Trust
Zaburzenia lękowe | Światowa Organizacja Zdrowia
Treść niniejszego artykułu ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje profesjonalnej porady medycznej, diagnozy ani leczenia. Zawsze zaleca się skonsultowanie się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia przed dokonaniem jakichkolwiek zmian związanych ze zdrowiem lub w przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących zdrowia. Anahana nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek błędy, pominięcia lub konsekwencje, które mogą wyniknąć z wykorzystania dostarczonych informacji.