U weet misschien al dat uw centrale zenuwstelsel (CZS) een van de meest kritische delen van het lichaam is. Het zendt en ontvangt berichten tussen de hersenen en de rest van het lichaam met behulp van zenuwcellen, of neuronen, die deze berichten overbrengen.
Dankzij je CZS kun je denken, voelen en bewegen. Het is verantwoordelijk voor alles van ademhaling en hartslag tot tastzin en smaak. Het coördineert uw bewegingen en activiteiten en helpt u te reageren op uw omgeving. Een dagelijks leven zonder een gezond centraal zenuwstelsel zou erg moeilijk zijn.
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit uw hersenen en ruggenmerg, terwijl het perifere systeem (PNS) bestaat uit alle zenuwen die zich vanuit uw hersenen en ruggenmerg naar de rest van uw lichaam vertakken. Samen vormen deze twee systemen uw zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het verwerken van informatie en het coördineren van de activiteiten van uw lichaam. Het doet dit door signalen van het perifere zenuwstelsel te zenden en te ontvangen. Het perifere systeem draagt op zijn beurt boodschappen over en weer tussen het centrale zenuwstelsel en de rest van je lichaam. Het is een van de fascinerende samenwerkingsactiviteiten die elke seconde in je lichaam plaatsvinden, zelfs als je slaapt.
De hersenen en het ruggenmerg zijn de onderdelen van het centrale zenuwstelsel. Zie de hersenen als het hoofdkwartier van alle lichamelijke activiteiten - ze sturen commando's naar de rest van het lichaam via het ruggenmerg. De hersenen bestaan uit vier grote delen: het cerebrum, het diencephalon, het cerebellum en de hersenstam, elk onderverdeeld in gebieden die verantwoordelijk zijn voor verschillende functies.
Aan de andere kant zit het ruggenmerg. Het ruggenmerg is een lange, dunne buis van zenuwen die zich uitstrekt van de hersenen naar de onderrug, veilig beschermd door de wervels van de wervelkolom. De hersenzenuwen vertakken zich ook van de hersenen en verbinden ze met de ogen, oren, neus en andere delen van het hoofd.
De menselijke hersenen zijn verdeeld in twee helften, de zogenaamde hersenhelften. Een bundel zenuwvezels genaamd het corpus callosum verbindt de twee hersengebieden. Elke hersenhelft ontvangt sensorische informatie van en zendt motorische informatie naar de andere kant van het lichaam.
Elke hemisfeer heeft gebieden die gespecialiseerd zijn in verschillende functies. Taal en interne denkprocessen worden bijvoorbeeld meer gecontroleerd door de linker hersenhelft dan emotionele en non-verbale processen door de rechter. In de populaire media worden de verschillen tussen linker- en rechterhersenhelft vaak overdreven, maar over het algemeen gebruiken we beide kanten van onze hersenen evenveel.
De kleine hersenen zijn het dominante deel van de hersenen en zijn verantwoordelijk voor bewustzijn, beweging en meer complexe cognitieve processen zoals redeneren en besluitvorming.
De hersenschors is het buitenste en belangrijkste deel van de grote hersenen. Hij bestaat uit vier kwabben met specifieke functies:
Frontale kwab: probleemoplossing en oordeel, expressieve taal, persoonlijkheid en fijne motoriek.
Pariëtale kwab: verwerking van somatosensorische informatie zoals aanraking, temperatuur en lichaamshouding.
Occipitale kwab: visuele verwerking, het centrum van de hersenen.
Temporale kwab: auditieve verwerking en taalbegrip.
De grote hersenen bevatten ook andere essentiële structuren, zoals de hippocampus (leren en geheugenvorming), de amygdala (emotieverwerking) en de basale ganglia (bewegingsregulatie en gedragsconditionering).
Het diencephalon ligt diep in de kleine hersenen en bevat de thalamus en de hypothalamus. De thalamus is het belangrijkste relaiscentrum voor zintuiglijke en motorische informatie in en uit de hersenen. Hij helpt ook de slaap en het bewustzijn te regelen. De hypothalamus is verantwoordelijk voor het handhaven van de homeostase en houdt zaken als hartslag, lichaamstemperatuur en hormonen op een normaal niveau.
Het cerebellum bevindt zich onder de grote hersenen en controleert het evenwicht en de houding. Het kan geen spiersamentrekkingen in gang zetten, maar zorgt ervoor dat vrijwillige bewegingen soepel en gecoördineerd verlopen.
De hersenstam verbindt de grote hersenen met het ruggenmerg en bestaat uit drie onderdelen. De medulla oblongata is direct verbonden met het ruggenmerg. Het regelt automatische functies zoals ademhaling en bloeddruk, maar ook reflexieve handelingen zoals hoesten, slikken en braken. De pons is het middelste segment van de hersenstam en draagt bij tot evenwicht en houding. De middenhersenen zitten recht onder de grote hersenen en controleren de oogbewegingen.
Het CZS is verantwoordelijk voor het verwerken van informatie en het coördineren van de activiteiten van uw lichaam. Het doet dit door signalen van het perifere zenuwstelsel te zenden en te ontvangen.
De zeven belangrijkste onderdelen van het CZS zijn de hersenen, het ruggenmerg, de kleine hersenen, het cerebellum, de medulla oblongata, het longvlies en de thalamus.
Enkele veel voorkomende ziekten waarbij het CZS betrokken is, zijn de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en multiple sclerose. Acute gebeurtenissen die het CZS kunnen aantasten zijn beroertes en traumatische hersen- of wervelletsels. De gezondheid van het CZS gaat op natuurlijke wijze achteruit met het ouder worden, maar dit kan worden verergerd door levensstijlfactoren zoals stress, slechte voeding, roken, slaaptekort en gebrek aan lichaamsbeweging.
U kunt veel doen om uw CZS tegen schade te beschermen. Enkele tips zijn: gezond eten, regelmatig bewegen, niet roken en overmatig alcoholgebruik, voldoende slapen en goed omgaan met stress.
Als het CZS beschadigd is, kan dat veel symptomen veroorzaken. Enkele veel voorkomende problemen zijn problemen met beweging, evenwicht en coördinatie; problemen met geheugen, denken en gedrag; en problemen met gevoel en tastzin.
Er is geen pasklaar antwoord op deze vraag. De beste manier om het CZS te genezen hangt af van het probleem dat de schade veroorzaakt. Enkele algemene tips voor genezing van het centrale zenuwstelsel zijn echter: gezond eten, regelmatig bewegen, niet roken en overmatig alcoholgebruik, voldoende slaap en effectief omgaan met stress.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK442010/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542179/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537247/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3897366/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538167/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7234821/